Dünya genelinde 10 yılda 118,5 milyon ünite kan bağışı yapıldı

Birleşmiş Milletler (BM), ABO kan grubu sistemini gören Nobel ödüllü bilim insanı Karl Landsteiner’ın doğum günü olan 14 Haziran’ı, 2005 itibariyle “Dünya Gönüllü Kan Bağışçıları Günü” duyuru etti.

2023 yılı için “Dünya Gönüllü Kan Bağışı Günü”ne ev sahipliği meydana getirecek ülke Cezayir olarak belirlendi.

Mevzubahis bağışlar, 1000 benlik bir misal öbek baz alındığında yüzde 31,5’i yüksek gelirli, yüzde 16,4’ü yüksek-orta gelirli, yüzde 6,6’sı düşük-orta gelirli ve yüzde 5’i ise düşük gelirli ülkelerden geldi.

Küresel çaptaki kan bağışlarında 2008-2018 döneminde yaklaşık 10,7 milyon ünite artış gözlemlendi.

Mevzubahis dönemde en fazlaca kan bağışı artışı yüzde 127 ile Güneydoğu Asya’da, yüzde 81 ile ABD ve Afrika kıtalarında görüldüğü bildirildi.

Dünya genelinde meydana getirilen kan bağışlarının yüzde 33’ünü hanımefendiler, yüzde 67’tepsi erkekler sağlamış oldu.

Orta ve yüksek gelirli ülkelere oranla düşük gelirli ülkelerde kan bağışları daha çok genç insanoğlu tarafınca yapılıyor.

“KAN VER, PLAZMA VER, HAYATI PAYLAŞ, SIKLIKLA PAYLAŞ”

BM, “14 Haziran Dünya Gönüllü Kan Bağışçıları Günü”nün bu yılki temasını “kan ver, plazma ver, yaşamı paylaş, çoğunlukla paylaş” olarak belirledi.

Kan veren gönüllü bağışçıları çoğaltmak ve emin kan ihtiyacına toplumda farkındalık kurmayı hedefleyen BM, bu yılki temayla yaşamı süresince kan bağışına gereksinim duyan hastalara yardım edilmesini ve herkesin plazma bağışı yaparak kan ihtiyacında mühim rol oynamasına odaklandı.

DSÖ, bu yılki ana hedefini “emin ve sürdürülebilir kan tedarik zinciri kurmak” olarak beyan etti.

Güvenilir ve gönüllü kan bağışını evrensel çerçevede olası olduğunca genişletmeyi amaçlayan DSÖ, devletlerin ve organizasyonların gerek yöresel gerek internasyonal sahalarda kan bağışı programlarının ilerleyişini bereketli hale getirmeyi amaçlıyor.

TÜRKİYE’DE KAN BAĞIŞI

Türk Kızılay’ın verilerine gore, 2022’nin ilk yarısında bizim ülkemizde 1,3 milyon ünitenin üstünde kan bağışı toplandı.

bizim ülkemizde gönüllü kan bağışında bulunan vatandaşların yüzde 87,03’ünü erkekler, yüzde 12,97’tepsi ise hanımefendiler oluşturdu.

İlk defa kan bağışında bulunan vatandaşların sayısı 370 bini aşarken, tertipli bağışçı sayısı ise 800 binin üstüne çıktı.

KİMLER KAN VEREBİLİR?

Kızılay’ın verilerine gore, 18-65 yaş aralığında 50 kilogramın üstündeki her sıhhatli kişi kan bağışçısı talibi olabilir.

Tertipli kan bağışçıları, 70 yaşına kadar kan bağış merkezi doktorunun onayı olmak şartıyla yılda en fazlaca 1 defa olmak suretiyle kan bağışlayabiliyor.

YAPAY KAN TEKNOLOJİSİ GERÇEK KANA OLAN İHTİYACI AZALTABİLİR

Glasgow Üniversitesi’nde tedris üyesi olan Dr. Hazem Alagha, dünyada halihazırda birden fazla suni kan ürününün inkişaf aşamasında bulunduğunu ve birtakım suni kan türlerinin klinik deneylerde kullanılmaya başladığını söylemiş oldu.

Alagha, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, mevzubahis suni kan mamüllerinden en umut verici olanının hemoglobin bazlı oksijen taşıyıcıları (HBOC) bulunduğunu belirtti.

Bileşik hemoglobinden elde edilmiş HBOC’lerin emin ve bereketli bir halde hayvan araştırmalarında kullanıldığını aktaran Alagha, mevcut durumda HBOC’lerin klinik deneylerde teste doğal olarak tutulduğunu kaydetti.

Alagha, kırmızı kan hücre oluşumunda etken olan kök hücre bazlı kan ürünlerinin ise rahatsızlık yahut kaza sonrası kan kaybını gidermekte etken bulunduğunu beyan etti.

Suni kan teknolojisinin ümit vadeden bir büyüme bulunduğunu dile getiren Alagha, şayet emekler başarıyla sonuçlanırsa milyonlarca insanoğlunun yaşam standardını arttırabileceğini bildirdi.

KAN VERMEK SAĞLIĞA FAYDALI

Alagha, “Circulation” dergisinde piyasaya sürülen bir çalışmaya işaret ederek, kan bağışlamanın kandaki demir seviyelerini düşürdüğünü ve insanlarda kalp damar hastalıklarını yüzde 30’a kadar azaltma potansiyeli taşıdığını söylemiş oldu.

“Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention” dergisinde gösterilen emek vermeden da bahseden Alagha, çalışmada kan bağışının eski ve ziyan olmuş kan hücrelerini temizlediği için tertipli aralıklarla kan veren insanların lösemi ve lenf kanseri benzer biçimde hastalıklara yakalanma olasılığının daha düşük bulunduğunun gözlemlendiğini aktardı.

Yenilenen kan hücrelerinin bağışıklık sistemin güçlenmesini de sağlamış olduğu biliniyor.

Ek olarak meydana getirilen incelemelerde kan bağışında bulunmanın kandaki azalan demiri yenilediği için demir eksikliği olan insanlarda da pozitif etkisinde bırakır gösterdiği saptandı.