Saç Dökülmesinin Sebepleri Nelerdir?

Saç dökülmesi, mevsimsel değişimler, stres, demir eksikliği, hormon bozuklukları gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir. Ancak uzun süren saç dökülmeleri, ciddi hastalıkların bir belirtisi olabilir. Dermatoloji uzmanları, saç dökülmesi ve tedavisi hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. Memorial Sağlık Grubu’nun uzmanları, bu konuda değerli öneriler sunmaktadır.

Saç Dökülmesi Nedir?

Sağlıklı bir saç derisi, yaklaşık 100 bin adet saç telini barındırır ve yetişkinlerde günlük yıkama ve tarama işlemleri sonucunda ortalama 100-150 adet saç telinin dökülmesi normal kabul edilir. Saç dökülmesi, hormonal ve besinsel faktörler, kimyasal maddelere maruz kalma, genetik yatkınlık, sistemik hastalıklar, kıl gelişimi bozuklukları, ilaçlar, psikolojik stres ve saçlı deri hastalıkları gibi birçok nedenle ortaya çıkabilir. Sağlıklı bir kişide saç dökülmesi genellikle 2 ay içinde sona erer. Ancak, yılda üç kez tekrarlanan saç dökülme süresinin 2 ayı aşması, bazı ciddi hastalıkların habercisi olabilir ve uzman yardımı gerektirebilir. Saç dökülmesi genellikle tetikleyici faktörden 3-4 ay sonra başlar ve bu faktörler tedavi edildikten sonra 6-12 ay içinde normale dönebilir.

Her saçın hayat döngüsü üç farklı evreden oluşur. En uzun süren evre büyüme evresidir ve bir ayda ortalama 1 cm uzama gösterir. Bu evreyi tamamlayan saç, birkaç haftalık bir dinlenme evresine girer. Bu evre yaklaşık 2-3 hafta sürer ve ardından saç dökülme evresine geçer. Saç folikülü ile olan bağlantısını kaybeden saç, 2-4 ay içinde kendiliğinden dökülür. Tarama, fırçalama veya yıkama gibi işlemler saçın dökülme süresini kısaltabilir, ancak uzatamaz. Dökülen saçın yerine, saç folikülünden yeni saç üretilir.

Saç büyüme, dinlenme ve dökülme evrelerinden oluşan bir döngüdür ve bu döngü yaşam boyunca devam eder. Saçın hangi evrede olduğu dış görünüşünden anlaşılamaz ve herhangi bir zamanda saçın %85-90’ı büyüme evresinde, %1-2’si dinlenme evresinde ve %10-15’i dökülme evresindedir. Saç dökülmesi her gün “günde 100” saç teline kadar normal kabul edilir çünkü bu, saçın fizyolojik döngüsüne bağlıdır. Bu evreleri bilmek, saç dökülmesinin tedavisinin neden uzun sürebileceğini anlamak için önemlidir.

Saç Dökülmesi Neden Olur?

Her saç teli belli bir yaşam döngüsüne sahiptir ve yaklaşık olarak 4-6 yıl yaşar. Bu süre sonunda dinlenir ve ardından dökülür. Saçların doğal olarak dökülmesi normal kabul edilir ve günde 50-100 tel saç dökülmesi beklenir. Ancak, bu sayıdan daha fazla saç dökülmesi durumunda, banyo yaparken ele gelen saç miktarının artması ya da yıkanmış ve kurulanmış saçta elle çekildiğinde 3-5 adet saç telinin elde kalması durumunda, konunun ciddiye alınması gerekmektedir. Saç dökülmesinin birçok farklı sebebi vardır ve önemli olan uygun tedavinin belirlenmesi için nedenin tespit edilmesidir.

1-Genetik faktörler

Erkeklerde görülen saç dökülmesinin temel nedeni, genetik faktörlere bağlı olan erkek tipi hormona duyarlı saç dökülmesidir. Toplumun %50’sinden fazlasında görülen bu durum, kronik bir saç dökülmesi şeklidir ve yaş ilerledikçe kellik oluşumu kaçınılmaz hale gelir. Ancak, erken yaşlarda başlanan takviye tedavileri, mezoterapi ve PRP tedavisi, saç dökülme hızını yavaşlatarak kellik oluşumunu erteleyebilir ve saç ekimine gerek kalmadan saç dökülmesinin etkilerini azaltabilir. Kadınlarda görülen saç dökülmesi ise farklı nedenlere bağlı olabilir ve bu nedenlerin belirlenmesi için doktor tarafından detaylı bir muayene yapılması gerekmektedir.

Saç dökülmesi sadece erkeklerde değil, kadınlarda da meydana gelebilir. Kellik problemi ailesinde bulunan kişiler özellikle risk altındadır. Erkek tipi saç dökülmesi genellikle 16-18 yaşları arasında başlar ve bu durum genç kızlarda daha sık görülür. Son yıllarda, aşırı stres, dengesiz beslenme, uzun süreli açlık ve hormonal problemler gibi faktörler nedeniyle saç dökülmesi vakaları artmıştır. Kadın tipi saç dökülmesinde hormonal tedavilerin yanı sıra diğer tedaviler de başarı oranlarını artırabilir.

2-Deri problemleri

Saç dökülmesinin kaynağı sadece genetik veya hormonal değildir, aynı zamanda cilt ve iç hastalıkları da bu duruma sebep olabilir. Deri kaynaklı dökülmeler, genellikle cilt hastalıklarının saç derisini etkilemesi sonucu ortaya çıkar. Sedef hastalığı, egzama, akne, liken planus, seboreik dermatit ve mantar enfeksiyonları gibi rahatsızlıklar saç dökülmesine neden olabilir. Bu dökülmelerin tedavisi, temelinde yatan cilt hastalığının tedavisi ile gerçekleştirilir.

3-Yanlış beslenme alışkanlıkları

Beslenmeyle ilgili nedenlere bağlı saç dökülmesi de yaygın bir faktördür. Saç, canlı bir organdır ve sağlıklı olabilmesi için yeterli beslenme ve kanlanma gerektirir. Dengesiz veya yetersiz beslenme, uzun süreli açlık, monoton beslenme ve yüksek karbonhidratlı gıdalar tüketmek, saç dökülmesine neden olabilir. Tedavisi oldukça kolaydır ve düzenli ve dengeli bir beslenmeye geçmek önemlidir.

4-Vitamin ve mineral eksikliği

Beslenme sorunu olmadığı halde, saç için gerekli olan vitamin ve minerallerin kanda eksik olması saç dökülmesine neden olan başka bir faktördür. B12, D vitamini, folik asit, biotin, çinko, demir gibi vitamin ve minerallerin eksikliği saçın beslenmesini engeller ve dökülmeye yol açabilir. Demir eksikliği olmasa bile, demir takviyeleri saç dökülmesini azaltabilir. Bu durumlarda eksikliğin giderilmesi için bir uzmana danışılmalıdır.

5-Hormonal sorunlar

Hormonal problemler saç dökülmesine neden olabilir. Adet düzensizliği, tüylenme, aşırı akne, hızlı kilo alma gibi belirtilerle birlikte görülen saç dökülmesi hormonal kaynaklı olabilir. Bu tür problemlerin kaynağı, dermatoloji uzmanı tarafından yapılan kan tahlili ile adetin 2. ya da 3. gününde belirlenebilir. Hormonal tedaviler, hormonal saç dökülmesi tedavisinde etkilidir.

6-Bazı iç hastalıkları ve ilaç kullanımı

Tiroit bezi hastalıkları ve ilaçları, romatizmal hastalıklar, hormon tedavileri, zayıflama ilaçları, böbrek üstü bezleri rahatsızlıkları, insülin direnci, diyabet, doğum kontrol hapları ve hapların bırakılması gibi iç hastalıkları saç dökülmesine neden olabilir. Bu durumun tanısı, doktorların kapsamlı bir muayene ve testler yaparak belirlemesi gerekir.

Eğer kişi hızlı bir şekilde saç kaybı yaşıyorsa, son üç ay içerisinde geçirilen ameliyatlar, yüksek ateşli hastalıklar, ilaçların zararlı etkileri, kan kaybı ya da ciddi bir travma gibi nedenler göz önünde bulundurulmalıdır. Bu durumda, uzman doktorlar tarafından yapılacak kapsamlı bir muayene ve tetkiklerle neden araştırılmalıdır.

7-Doğum ve kemoterapi süreci

Tüm bunların dışında iki spesifik saç dökülme nedeni vardır.

• Doğum sonrası dönemde saç dökülmesi, genellikle doğum öncesinde saçların normal dökülmesinin gerçekleşmemesi nedeniyle doğumdan 2-3 ay sonra aniden yaşanır. Uzmanlar tarafından önerilen takviyeler, bu rahatsızlığın hafifletilmesinde yardımcı olabilir.
• Kemoterapi gören hastalarda görülen saç dökülmesi de önemli bir nedendir. Ancak son yıllarda kullanılan modern ilaçlar sayesinde bu dökülmeler daha az sıklıkta görülmektedir. Tedavi sonrası saçlar genellikle kendiliğinden yeniden çıkar.

8-Kozmetik etkenler

Saç dökülmesine sebep olan diğer bir faktör ise kozmetik alışkanlıkların artmasıyla ortaya çıkan mekanik, kimyasal ve fiziksel etkenlerdir. Örneğin, saçları sıkı bir şekilde bağlamak, iç boneler kullanmak, aşırı ısı uygulamaları gibi fön işlemleri, saç rengini açmak için kullanılan boyalar ve açıcılar, düzleştirici yöntemler saça dışarıdan zarar vererek saç kaybına neden olabilir. Bu durumda, saçların bu tür uygulamalara maruz kalmaması için önlem alınması gerekmektedir. Saç bakımı ve takviye işlemleri yaparak, saçların yeniden sağlıklı görünüme kavuşması mümkündür.

9-Stres ve depresyon

Aşırı stres, saç dökülmesine neden olan diğer bir faktördür ve depresyon, anksiyete, psikoz gibi rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar da saç dökülmesine yol açabilir.

Saçlar, günlük hayatta birçok faktörden hızlı bir şekilde etkilenebilen canlı bir organdır. Kişinin hayatında olumsuz bir durum ortaya çıktığında, öncelikle kendisini değerlendirmeli ve ardından bir dermatoloji uzmanından yardım almalıdır. Çünkü çevreden gelen yanlış yönlendirmeler ve kulaktan dolma bilgiler, hastaların zaman kaybetmesine neden olabilir ve önemli bir altta yatan neden varsa, teşhis ve tedavi için geç kalınabilir. Bunun yanı sıra, saç dökülmesini önlemek veya dökülen saçların yeniden çıkmasını sağlamak için bilinçsizce uygulanan maske ve karışımlar saçlara daha fazla zarar verebilir ve geri dönüşü olmayan hasarlara yol açabilir. Bu nedenle, saç sağlığı konusunda bilinçli olmak ve uzman tavsiyesine başvurmak en doğru yaklaşımdır.

Saç Dökülmesi Çeşitleri

Erkek Tipi Saç Dökülmesi

Androjenlerin genetik faktörlerle etkileşimi sonucu ortaya çıkan saç dökülmesine “Androgenetik saç dökülmesi” denir. Bu durum erkeklerin yaklaşık yarısında, kadınların ise %20-25’inde görülür. Saç dökülmesi şiddeti zaman zaman artsa da genellikle telojen saç dökülmesinin aksine sinsi bir seyir izler ve yıllar içinde belirginleşir. Bazı hastalar saç dökülmesinden ziyade saçın inceldiğini daha çok fark edebilir. Androgenetik saç dökülmesinde, saçın tepe kısmında incelme görülür ve arka kısımdaki saçlarla karşılaştırıldığında seyrelme dikkat çeker. Özellikle kadınlarda tanı koymak başlangıçta zor olabilir ve diğer saç dökülmesi tipleriyle karıştırılabilir. Tedavinin uzun soluklu olacağı unutulmamalıdır.

Saç Kıran Tipi Saç Dökülmesi

Alopesi areata, aniden oluşan, çeşitli boyutlarda bir veya birkaç tamamen saçsız bölge ile belirlenen sık görülen bir hastalıktır. Halk arasında “saçkıran” olarak bilinir, ancak adı hastalığın mantar kaynaklı olmadığının ve bulaşıcı özelliğinin olmadığının altını çizer. Bu durum sadece saçta değil, sakal bölgesinde de meydana gelebilir. Genellikle tedavi ile birkaç ay veya yıl içinde geri çekilir. Eğer saç dökülmeniz devam ediyorsa, bu durumu hafife almayın. Sürekli dökülmelerde dermatoloji uzmanına başvurarak muayene olmak ve gerekli testleri yaptırmak, tedavi yoluna gitmek son derece önemlidir.

Tirot Hormonlarına Bağlı Saç Dökülmesi

Tiroit bezinin az çalışması yani hipotiroidi, saç kaybı ya da vücut kıllarında kayıp gibi sonuçlar doğurabilir. Tiroit hormonu tedavisi sonrası ortalama 8 hafta içinde saçlar normal haline dönmeye başlar. Uzun süreli hipotiroidi durumunda ise kalıcı kök kaybı gelişebilir. Tiroit bezinin çok çalışması yani hipertiroidizm ise saç dökülmesine neden olabilir.

Vitamin Eksikliğine Bağlı Saç Dökülmesi

Doğum sonrası, özellikle 1-4 ay içinde hormonal değişiklikler nedeniyle saç dökülmesi meydana gelebilir. Bu durum genellikle 6 aydan kısa sürer. Kadın hastalarda saçların ön bölgesinde seyrelme, adet düzensizliği, tüylenmede artış gibi problemler olduğunda cinsiyet hormonlarının düzeyi kontrol edilmelidir. Diffüz yani tüm saçlı deriyi kapsayan saç kaybı yaşayan kadınların %70’inde demir eksikliği saptanmaktadır. Kansızlık olmadan bile, sadece demir depolarının azalması bile saç dökülmesine yol açabilir.

Saç dökülmesi, çinko, biyotin, B12 vitamini, folik asit ve D vitamini eksikliği gibi besin eksiklikleri nedeniyle ortaya çıkabilir. Ayrıca, sıkı diyetlerin uygulanmasından yaklaşık 1-6 ay sonra da saç dökülmesi meydana gelebilir. Vücuttaki protein depolarının azalması, kıl hücrelerinde yeterli miktarda protein üretilememesi ve sonuçta kıl kaybına neden olur. Ayrıca, yüksek ateşli hastalıklar veya cerrahi müdahalelerin ardından 2-5 ay içinde de saç dökülmesi yaşanabilir.

Strese Bağlı Saç Dökülmesi

Bazı tansiyon ilaçları, kolesterol düşürücü ilaçlar, tiroit hormonunu düşürücü ilaçlar, doğum kontrol hapları, psikiyatrik ilaçlar, A vitamini ve türevi bazı ilaçlar saç dökülmesine neden olabilir. Saç kaybı stres seviyelerini artırarak bir kısır döngüye neden olabilir. Saç dökülmesi 2 aydan uzun sürdüğünde, altta yatan farklı hastalıkların olabileceği göz önünde bulundurularak bir uzmana başvurulması önemlidir.

Diş Çürüklerine Bağlı Saç Dökülmesi

Saçkıran ve diğer saç dökülmesi sorunlarının ani ortaya çıkmasının nedeni dişlerdeki çürükler ve enfeksiyonlar olabilir. Dişlerdeki rahatsızlıklar vücuda giren bakterilere karşı bağışıklık sisteminin savaşmasına neden olabilir. Ancak bu savaş aynı zamanda saç köklerine zarar verebilir ve saç dökülmesine neden olabilir. Dolayısıyla, diş çürükleri tedavi edilmelidir ki bu, saç dökülmesini önleyebilir. Bunun için diş hekimine başvurmak gerekir.

Erkeklerde Saç Dökülmesi

Saç dökülmesi, erkeklerde kadınlara göre daha yaygın bir sorundur. Bu fark, saç dökülmesine neden olan 5 alfa redüktaz adlı enzimin kadınlarda daha az bulunmasından kaynaklanmaktadır. Kadınlar, erkeklerin aksine, daha fazla aromataz enzimine sahiptirler. Bu nedenle, piyasada bulunan saç dökülmesi ürünleri genellikle erkekler için formüle edilmiştir ve kadınlar için etkili olmayabilir. Ancak saç ekimi teknolojisi son derece gelişmiş olduğundan, bu sorunun çözümü hem erkekler hem de kadınlar için mümkündür.

Kadınlarda Saç Dökülmesi

Kadınlarda saç dökülmesinin en önemli sebebi genetik faktörlerdir. Bu faktörler, saçların incelmesine ve dökülme eğilimi göstermesine yol açar. Zamanla bu durum, kelliğe kadar ilerleyebilen ciddi bir sorun haline gelebilir.

Kadınlarda saç dökülmesinin en yaygın nedenleri arasında demir eksikliğiyle ilişkili anemi, hormonal değişiklikler, stresli yaşam tarzı, tiroit bozuklukları, doğum sonrası, hamilelik, emzirme dönemi, menopoz ve doğum kontrol hapları kullanımı yer almaktadır. Ayrıca, sık boyama, perma, röfle ve fön gibi saç şekillendirme işlemleri de kadınlarda saç dökülmesine neden olabilmektedir.

Saç Dökülmesine Ne İyi Gelir?

Saç dökülmesi tedavisi için doğru tanıya dayalı bir yaklaşım izlenmelidir. Dermatoloji uzmanı tarafından yapılan muayene ile saç dökülmesinin nedenleri ve tipi tespit edilerek uygun tedavi planı oluşturulur. Saç bakım ürünlerinden kaçınmak ve proteinden zengin bir beslenme düzeni uygulamak önemlidir. Eğer saç dökülmesi vitamin eksikliğinden kaynaklanıyorsa, eksiklik giderilmelidir. Tiroit veya diğer hastalıklar nedeniyle oluşan saç dökülmesinde ise hastalığın tedavisi öncelikli olarak düşünülmelidir.

Saç dökülmesini önlemek için birçok tedavi yöntemi mevcuttur, bunlara örnek olarak:

İlaç Tedavisi

Hekim kontrolünde kullanılan FDA onaylı ilaçlar saç dökülmesini önlemede ve var olan saçların kalınlaşmasını sağlamada etkili olabilir. İlaç tedavisi özellikle hafif-orta derecede saç dökülmesi yaşayan kişilerde, saçların incelme ve zayıflama eğiliminde olduğu bölgelerde faydalı olabilir. İlaçların etkisi saç sayısını arttırmak, incelmiş saçları kalınlaştırmak ve saçların daha fazla dökülmesini önlemek şeklindedir.

Ancak, tam saç kayıplarında ilaç tedavisinin etkisi çok sınırlıdır ya da hiç yoktur. Bu durumda, saç kökü hücreleri öldüğü için yeni saç üretimi mümkün olmaz ve ilaçların yeni saç çıkarmaya faydası olmaz.

Saç Mezoterapisi

Saç mezoterapisi, saç dökülmesi tedavisinde sıkça kullanılan etkili bir yöntemdir. Saç mezoterapisi, saçın sağlıklı büyümesi ve gelişmesi için gerekli olan vitamin, antioksidan, mineral ve dolaşım düzenleyici maddelerin, mikro iğnelerle doğrudan saçlı deriye enjekte edilmesi işlemidir. Bu enjeksiyonlar yaklaşık 1 cm aralıklarla yapılmaktadır ve saç derisine masaj uygulanarak işlem tamamlanır.

Erkekler ve kadınlar için uygun olan saç mezoterapisi, 5-10 seans aralıklarla 5 gün ara ile uygulanmalıdır. İşlem sırasında herhangi bir acı ya da ağrı hissedilmez. Saç mezoterapisi yılda bir kez kür olarak uygulanabilir ya da bazen aylık takviye tedavisi olarak da devam ettirilebilir. Bu yöntem sayesinde saç dökülmeleri durdurulabilir ve daha güçlü saçlar çıkabilir. İlk seansından itibaren farklılık hissedilebilir ve saçlar eski canlı ve parlak görünümüne kavuşabilir.

PRP Saç Tedavisi

PRP (Platelet Rich Plasma) işlemi, saç dökülmesi tedavisinde en etkili yöntemlerden biridir. Bu yöntemde, hastanın kendi kanı alınarak özel işlemlerden geçirilir. Kanın belirli bir bölümü ayrılır ve köklerin beslenmesini ve gelişimini sağlayacak olan fibroblastlar elde edilir. Daha sonra, elde edilen bu kısım dökülen bölgeye enjekte edilir. Genetik dökülmelerde özellikle etkili olan PRP işlemi, saç mezoterapisi ile de kombine edilebilir.

Saç Ekimi

Erkeklerde görülen genetik saç dökülmesi, erkeklik hormonunun etkisiyle saç foliküllerindeki saç üreten hücrelerin zamanla ölmesi sonucunda ortaya çıkar. Bu durumda saçlar önce incelir, daha sonra kısalır ve nihayetinde tamamen dökülür. Saç ekimi, bu tür durumlarda en etkili ve kalıcı çözüm yöntemidir ve özellikle erkek tipi saç dökülmesi olan kişilere uygulanabilir.

Çocuklarda Saç Dökülmesi Neden Olur?

Saç dökülmesi sıklıkla yaşlılık döneminde görülse de, çocuklarda da stres ve bazı hastalıklar nedeniyle meydana gelebilir.

‘’Alopesi Areata’’ olarak bilinen rahatsızlık, hem erkek hem de kız çocuklarında görülebilir ve ergenlik dönemine kadar devam edebilir. Bu durumda, saç folikülleri etrafındaki hücreler hormonlar nedeniyle ölür ve saçlar incelerek, sonunda dökülür. Tedavi edilmezse, saçların tamamı dökülebilir. Ailede saç dökülmesi öyküsü olan çocuklarda, kalıtsal saç dökülmesi görülebilir. Kız çocuklarında sık görülen saçları sıkıca toplama, sert tarama veya örgü yapma da saç dökülmesine neden olabilir.

Ayrıca, ‘trikotilomani’ olarak adlandırılan bir hastalık olan saç koparma hastalığı, saç ve kaşların çekilerek koparılmasıyla çocuklarda saç dökülmesine neden olabilir. Psikolojik bir rahatsızlık olan saç koparma, uzman yardımı ile tedavi edilebilir.

Çocuklarda da, yetişkinlerde olduğu gibi çeşitli vitamin eksiklikleri ve hormonal dengesizliklerle birlikte bazı hastalıklar saç dökülmesine neden olabilir. Bu nedenle, düzenli kontroller yapılmalı ve saç dökülmesine neden olan faktörler giderilerek, hastalıklar tedavi edilmelidir.

Sağlıklı Saçlar İçin Bunlara Özen Gösterin

Saçların sağlıklı uzamasını ve canlı görünmesini sağlamak, saç dökülmelerini önlemek için bazı rutin alışkanlıklarınızda düzenlemeler yapmanız gerekmektedir. Bu düzenlemeler şu şekildedir:

1. Sağlıksız diyetlerden kaçınmalısınız. Diyet yapmak istiyorsanız, bunu doktor kontrolünde yapmalısınız. Karbonhidrat ağırlıklı besinler yerine protein ağırlıklı beslenmelisiniz ve düzenli beslenme alışkanlığınızı yaşam tarzınız haline getirmelisiniz.
2. Uyku düzeninize özen göstermelisiniz. Sağlıklı saçlar için düzenli uyku çok önemlidir.
3. Stresten uzak durmalısınız.
4. Vitamin eksikliğinizi gidermelisiniz. Çinko, B12, bakır ve folik asit içeren yiyecekler tüketmelisiniz.
5. Sigara ve alkol kullanımından uzak durmalısınız.
6. Sofranızda antioksidan açısından zengin sebze ve meyvelere yer vermelisiniz.
7. Fast food tarzı beslenme alışkanlıklarından kaçınmalısınız.
8. Uzman kontrolü dışında saç sağlığı için önerilen ilaçları kullanmamalısınız.

Günde 50-100 tel saç dökülmesi normal kabul edilir. Ancak saç kaybı, saçlarda gözle görülür bir incelme veya aşırı miktarda saç dökülmesi yaşarsanız, en kısa zamanda uzman bir dermatoloğa başvurmalısınız.