James Webb Teleskobu’nun Odak Ayarları Bitti. Artık Göreve Hazır

James Webb Feza Teleskobu’nun 18 altıgen parçadan oluşan ana aynasının hizalanması tamamlandı.

Meydana getirilen tam bir değerlendirmeden sonrasında teleskobun, içinde bulunan dört tane kuvvetli ilmi aygıtı ile yeni ve oldukca iyi odaklanmış sahneler alabilecek olması nihayet doğrulandı.

Yedi aşamadan oluşan teleskop hizalanmasının son aşaması da tamamlandıktan sonrasında görevden görevli takım, kilit kararları alabilmek için bir takım toplantı gerçekleştirmiş oldu ve bu toplantıların sonucunda oy donanması ile James Webb’in ilmi araçlarının devreye sokulacağı nihai aşamaya geçilmesine karar verildi. Araçların kurulması ve kontrol edilmesini içeren bu hiyerarşi ise, yazın başlamış olacak olan ilmi operasyonlar öncesinde ortalama 2 ay sürecek.

Hizalanmanın tamamlanmasından sonrasında teleskobun tüm aygıtlarından alınan bir takım görüntüyü, aşağıda paylaştığımız görselde görebilirsiniz.

Her aygıtın görüş alanında bulunan ve bu aygıtların keskin bir halde odaklandığı yıldızların işlenmiş görüntüleri, teleskobun tamamen hizalanmış ve odakta bulunduğunu göstermektedir. Bu testin gerçekleşmesi için James Webb Teleskobu, Samanyolu’nun minik bir uydu galaksisi olan Büyük Macellan Bulutları’na odaklandı ve bu odaklanma, teleskobun sensörlerinde yüz binlerce yıldızdan oluşan yoğun bir bölge görmemizi sağlamış oldu. Paylaştığımız bu görsellerin konumları ve boyutları, teleskopun odak düzlemindeki aygıtların göreli bir dizilişini göstermekte olup her biri gökyüzünün birbirine bakılırsa hafif kaymış bir bölümünü işaret ediyor.

James Webb’in üç görüntüleme aygıtı, NIRCam (bu aygıttan alınan sahneler bu görselde  2 mikronluk dalga uzunluğunda gösterilmektedir), NIRISS (bu sahneler ise 1,5 mikronluk dalga boyundadır) ve MIRI’dir ( bu aygıttan alınan sahneler de 7.7 mikrondadır ki bu dalga boyu, yıldızı ışığının yanında yıldızlar arası tozun yayılımını da yayınlayan daha uzun bir dalga boyudur.) ESA’nın NIRSpec aygıtı ise görüntüleyiciden ziyade bir spektrograftır sadece yeniden de kalibrasyon ve hedef tayin için bu görselde olduğu benzer biçimde 1.1 mikronluk sahneler de alabilir. NIRSpec verilerinde görülen karanlık bölgelerin nedeni ise, spektrografa gönderilecek ışığın tarzı için açılıp kapanabilen ve denetim edilebilir birkaç yüz bin kapakçığa haiz mikro deklanşör dizisinden kaynaklanıyor.

En son, Webb’in Duyarlı Yönlendirme Sensör’ü teleskobu doğru ve duyarlı bir halde yönlendirmek için klavuz yıldızları izleyecek ve bu iki sensör çoğu zaman ilmi araştırmalar için değil bu görselde gördüğümüz suretiyle kalibrasyon görüntüleri almak için kullanılacak.  Bu imaj verileri, bir tek imaj keskinliğini belirlemek için değil Webb’in tüm cihaz kalibrasyon döneminin bir parçası olarak sensörler arasındaki göze çarpmayan imaj bozukluklarını tam olarak belirlemek ve bu tarz şeyleri da kalibre etmek için kullanılacak.

Teleskobun optik performansı, mühendislik kadrosunun en optimist tahminlerinden bile daha iyi olmaya devam ediyor. Webb’in aynaları şu an uzaydan odaklanarak alınmış her ışığı aygıtlarına aktarıyor ve bu aygıtlar da başarı göstermiş bir halde kendilerine aktarılmış bu ışıkla birlikte sahneler yakalıyor. Bu görüntülerin kalitesi ise “kırınım ile sınırlıdır” kısaca görülebilen tafsilat inceliği, teleskopun boyutu göz önüne alındığında fizyolojik olarak olası olmasıyla birlikte iyidir. Bu noktadan itibaren aynalarda yapılacak olan değişimler oldukca minik olacak ve birincil ayna bölümlerinde periyodik ayarlamalar yapılacak.

James Webb kadrosu ise şimdi dikkatlerini teleskopun ilmi aygıtlarını devreye alma mevzusuna çevirecekler. Teleskopta yer edinen her bir cihaz, elde edilmek istenen bilgiye ulaşmak için tasarlanan eşi olmayan lensler, maskeler, filtreler ve özelleştirilmiş ekipmana haizdir. Bu aygıtların özelleştirilmiş karakteristikleri, bu devreye alma aşaması süresince bilime hizmet adına tamamen hazır bulunduğunu doğrulamak için muhtelif kombinasyonlarda yapılandırılarak çalıştırılacak.

Teleskobun hizalanması tamamlanmış olduğu halde birtakım teleskop kalibrasyon aktiviteleri geriye kaldı. Ilmi cihaz devreye sokma prosedürünün bir parçası olarak teleskoba hedefleri değiştirirken termal istikrarı doğrulamak için kendisine çarpan toplam güneş radyasyonun miktarının değişeceği değişik alanlara yönelmesi emredilecektir. Ek olarak her iki günde bir meydana getirilen bakım gözlemleri ile ayna hizalanması gözlemlenecek ve şayet gerekirse aynaları hizalanmış konumlarında tutmak için düzeltmeler uygulanacaktır.

Çeviren: Burcu Ergül Emecan

Kaynak: https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Images/2022/04/Webb_in_full_focus#.Ym1cAtQVBeA.link