“Gökyüzü Gözlem Şenlikleri”ne Katılacakların Bilmesi Gerekenler

Havalar ısınıyor; sema deney şenlikleri, festivaller, deney etkinlikleri bizleri bekliyor. Bazılarımız daha ilkin hiç bir etkinliğe katılmadı ve bu yıl artık zincirlerini kırmak istiyor. Bazılarımız ise daha ilkin katıldı fakat hala yeteri kadar tecrübeli değil.

Bazılarımız da bu işlerin üstadı. Gözlem şenlikleri ondan sorulur fakat, tekrar de bir ihtimal unuttuğum, dikkatsizlik ettiğim bir şey vardır diye davranışlarında ölçülü davranıyor. İşte, yalnız deney etkinliklerine katılacakların değil, sırt çantasını alıp yazın doğada vakit geçirmeye niyetli her insanın de başucu eseri olacak bir makale ile karşınızdayız…

Ilk olarak katılacağınız etkinliğin özelliklerini belirlemeniz gerekiyor. Nerede olacağı, kaç gün süreceği, organizasyonu kimin (yahut hangi grubun) icra ettiği ve daha ilkin bu tür organizasyonlar yapmış olup yapmadığı benzer biçimde bilgiler ışığında ihtiyacınız olan şeyleri belirlemeniz doğru olacaktır.

Mesela aynı öbek senelerdir aynı yerde aynı etkinliği yapıyorsa, artık birtakım aksaklıklar giderilmiş anlamına gelir. Hesapta olmayan durumlar için de ne olursa olsun hazırlıklı olurlar ve problemler büyümeden çözüme kavuşturulur. Kozmik Anafor platformunun bu sene Ağustos ayında altıncısını yapmayı düşündüğü Antalya’daki Olimpos Sema ve Bilim Festivali ve Bursa’daki  Uludağ Astrofest bunlara örnektir.

En güzel misal tabiî ki Saklıkent Bakırlıtepe’de bu yıl 23. defa düzenlenecek olan Tübitak Milli Gözlem Şenliği’dir. Devletin imkanları da seferber olunca, şenliğin hazzı bir başka oluyor. Katılmanızı öneri ederdik fakat, maalesef Tübitak Gözlem Şenliği’ne başvurular 2021 yılı için bitti. Ek olarak Konya Taşkent Sema Şenliği de fazlaca kapsamlıdır. İşte, bu biçim etkinliklerde fazlaca temel ihtiyaçlarınız haricinde çantanızı doldurmanıza gerek olmayabilir.

Yeniden de, yanınızda getirmeniz ihtiyaç duyulan vazgeçilmez ekipmanlar şunlar olmalı:

• Var ise bir teleskop, hatta fazla var ise gerekseme sahipleri için iki yahut üç teleskop
• Resim Makinesi, kamera
• Çadır
• Uyku tulumu, battaniye, yere uzanıp gökyüzünü izlemek için bir tane mat ya da benzeri şey
• Gece önünüzü görebilmeniz için el feneri
• Diş fırçası, diş macunu, saçı olanlar için jöle, olmayanlar için (ben) yüksek faktörlü güneş kremi
• Şapka, gece için uzun kollu bir kazak ya da hırka
• Var ise ve “Akdeniz Akşamları’nı” çalmayacaksanız bir tane akustik gitar

Şayet gideceğiniz faaliyet ilk kez düzenleniyorsa, yahut aynı faaliyet başka yerde düzenlenmiş fakat bu seneki lokasyonunda ilk kez düzenleniyorsa, ya da aynı yerde aynı etkinliği daha ilkin başka bir öbek düzenlemiş fakat bu seneki öbek lokasyonun acemisi ise, ya da aynı grubun daha ilkin başka yerlerdeki etkinliklerine katıldınız fakat küçücük problemler yaşadıysanız; şu demek oluyor ki kısacası içinizde bir “ gidiyoruz fakat du bakalım nolcak” tereddütü var ise, ne olur ne olmaz, çantanıza bir şeyler daha ekleyelim

• Powerbank
• Yemek sıkıntısı baş gösterdiğinde birbirinizi kemirmemeniz için minimum 2 gün kafi gelecek abur cubur (helva tok meblağ)
• Kucak dolusu su, 5 litrelikler kullanışlı oluyor, kendi aracınızla gitmiyorsanız araçla gelen birine sipariş edin. Ihmal etmeyin ki suyu dağ başlangıcında yalnız içmek için kullanmayacaksınız.
• İçinde küçücük edevatın (Çakı, bant, maket bıçağı, kibrit vs) olduğu minik bir alet kutusu
• El feneri
• İşaret fişeği (Av Malzemesi satan mağazalardan temin edilebilir)
• Hela kağıdı (bu mühim)

Gideceğiniz zeminin denizden yüksekliği muazzam. Bilhassa yüksek bölgelere çıkacak olanlar için yeniden belirtelim, gündüz fazlaca sıcak fakat gece de fazlaca soğuk oluyor. Gece soğuktan korunmak için çadırınızın içerisinde üstünüze örttüğünüz battaniyeler, Güneş’in doğması ile beraber sizin can düşmanınız haline gelebiliyor.

Doğal olarak bölgenin özelliklerine bakılırsa sabah 8 akşam 5 mesai meydana getiren sivrisinekler ve avucunuz kadar böcekler de (birtakım dostlar görmüş olduğu böceği abartıp kafam kadar dese de siz onlara bakmayın, kafa kadar böcek mi olur?) sizi uyutmayacaktır.

Bu paragraftan çıkarmanız ihtiyaç duyulan netice, battaniyeyi üstünüzden atıp sinek ilacına Davidoff muamelesi yapacağınız ânı fazlaca iyi ayarlamanız gerekiyor. Minik bir rötar size pişik ve koca koca sinek ısırıkları olarak geri dönebilir.

Peki, deney ve sema şenliklerinde neler yapılıyor? Çoğu zaman 3 günlük bir kamp gibi devam eden bu şenliklerde sizleri neler bekliyor?

Gözlem şenliklerinin “bilim etkinliği” bulunduğunu unutmamanız lüzumlu. Kısaca, “fazlaca eğleneceğiz, vuhuuu kopacağız!” kafasındaysanız, asla yerinizden kalkıp gitmeyin buralara. Gözlem şenlikleri, çoğu zaman gündüz meydana getirecek pek birşey olmayan, geceleri ise önünüzü görmeniz bile pek olası olmayan zifiri karanlıkta teleskoplar eşliğinde gökcisimlerinin izlendiği etkinliklere sahne olan organizasyonlardır.

Gündüzleri, etkinliği düzenleyenlere bakılırsa farklılık yayınlayan “bilim atölyeleri” oluyor. Bu atölyeler ise sıklıkla ufaklıklara ve çocuk ruhlulara hitap ediyorlar. Kartondan maket yapımı, boyama ve fotoğraf atölyeleri, muhtelif elektrik deneyleri, şişelerden meydana getirilen roketlerin su ya da uçucu gazlarla fırlatılması benzer biçimde etkinlikler oluyor. Güneş altında katlanması zor olsa da, Güneş teleskopları ile meydana getirilen Güneş gözlemlerini de unutmayalım. Güneş’i yakından görebilmek de heyecanlı bir aktivitedir.

Ek olarak, ilmi sunum ve söyleşiler de gündüz vakitlerinde gerçekleştiriliyor. Gittiğiniz etkinliğin niteliğine ve konuşmacıların yapılarına bakılırsa sunumlar bazı zamanlar bir üniversite amfisinde ders anlatır ciddiyetindeyken, bazıları feza ve evrenle alakalı eğlenceli konuların neşeyle takip edilmiş olduğu anlatımlar olabiliyor.

Gece olduğunda karanlığa gömülen faaliyet alanında, teleskop başlangıcında gezegenleri ve derin feza cisimlerini (bulutsular, galaksiler vs) izleyeceksiniz. Sıklıkla her teleskop başka bir gökcismine dönük olduğundan, o teleskop senin bu teleskop benim dolaşacaksınız birkaç saat. Bunun yanında, şayet yanınızda resim makinası getirmişseniz fer kirliliğinin olmadığı bu ortamda astrofotoğraf çekimleri yapabilirsiniz.

Olimpos Sema ve Bilim Festivali benzer biçimde birtakım etkinliklerde, katılımcılar resim makinaları eşliğinde tatbiki astrofotoğraf eğitimleri alıp, evlerine yıldızlar altında çekilmiş fotoğrafları ile dönebiliyorlar.

Yeniden, ustalaşmış çekim meydana getiren astrofotoğrafçıların yanına ilişip, o rengarenk sema fotoğraflarının iyi mi çekilmiş olduğu seyredip öğrenebilirsiniz. Böylelikle astrofotoğrafçı sabrını da deneyimlemiş olmuş olursunuz.

Astrofotoğraftan mevzu açılmışken uyaralım: Faaliyet alanında el fenerinizi açıp dolaşamazsınız. El fenerlerinizin önünü kapatmanız için size kırmızı filtreler verilecek, onları kullanacaksınız. Hatta, cep telefonlarınızın monitör ışıkları bile meydana getirilen astrofotoğrafçılık çekimlerini ve teleskop gözlemlerini etkilediği için yasaktır. Alimallah, tatsızlık menfaat, yapmayın etmeyin…

Etkinliklere katılanlar olarak en temel gayemiz, şehrin gürültüsünden, stresinden ve yoğunluğundan bir müddet de olsa kaçıp doğayla iç içe pozitif yönde enerji depolamak. Bunun yanında, şehirlerde hiç göremeyeceğiniz Samanyolu ve çok büyük bir star manzarası eşliğinde gökyüzüne fanatik fanatik bakmak. Şenliğe gelen derhal her insanın temel amacı ve beklentisi bundan ibaret.

Bu halde çekingen olmayın, tanımadığınız insanların sohbetlerine katılın, kaynaşın. Bırakın tabiat sizi, ortak zevkleriniz, ortak heyecanlarınız olan insanlarla birleştirsin. Beyne daha çok oksijen gittiği dönemlerde kurulan arkadaşlıklar daha uzun ömürlü oluyormuş (Bu istatistik, tarafımdan, azca ilkin uydurulmuştur).

Bilimle ve Sevgiyle kalınca

Hakan Cibelik & Zafer Emecan
Kapak fotoğrafı: Doğal ki Olimpos Sema ve Bilim Festivali’nden…